Nieuwssites: Lezers moeten hun eigen gegevens tegen exorbitante prijs "terugkopen"
Vandaag heeft noyb klachten ingediend tegen de cookie paywalls van zeven grote Duitse en Oostenrijkse nieuwssites SPIEGEL.de, Zeit.de, heise.de, FAZ.net, derStandard.at, krone.at en t-online.de. Steeds meer websites vragen hun gebruikers ermee in te stemmen dat gegevens worden doorgegeven aan honderden trackingbedrijven (wat de website een paar cent inkomsten oplevert) of een abonnement te nemen (voor maximaal 80 euro per jaar). Kan toestemming worden beschouwd als "vrij gegeven" als het alternatief is 10, 20 of 100 keer de marktprijs van je gegevens te betalen om ze voor jezelf te houden?
Gepersonaliseerde reclame noodzakelijk om te overleven? Mediakanalen worden gefinancierd door advertenties, abonnementen, subsidies of donaties. Ook online is een groot deel van de reclame niet gepersonaliseerd, net als bij advertenties in gedrukte media, radio of televisie. Terwijl mediabedrijven goed geld verdienen met direct geboekte en meestal niet-gepersonaliseerde reclame, wordt de "overgebleven ruimte" op websites voor een paar cent verkocht aan Google & Co. Waardevolle gebruikersgegevens worden vervolgens naar deze concurrenten gestuurd, die daarmee het leeuwendeel voor zichzelf opstrijken.
Winst en gegevens blijven bij Google & Co. Volgens een Amerikaans onderzoek krijgen mediakanalen slechts ongeveer 4% van de extra inkomsten uit het doorgeven van gegevens. In Nederland verdient de publieke omroep online meer geld met niet-gepersonaliseerde reclame dan met het doorgeven van gegevens aan trackingbedrijven.
Alan Dahi, advocaat gegevensbescherming bij noyb.eu:"Veel mediabedrijven zijn slaven geworden van grote bedrijven. Ze verkopen de gegevens en het vertrouwen van hun lezers voor een paar centen. De grote winsten gaan naar Google, Facebook en de andere techgiganten - net als de gegevens."
Lezers om gegevens tegen een exorbitante prijs "terug te kopen"? Slechts ongeveer 3% van alle gebruikers wil akkoord gaan met de verwerking van hun gegevens. Beginnend met derStandard.at in Oostenrijk hebben steeds meer mediakanalen een "pay or okay"-oplossing geïmplementeerd. Gebruikers hebben niet de vrije keuze of zij toestemming willen geven (zoals bepaald in de GDPR), maar moeten een abonnement nemen als zij geen toestemming willen geven.
Nee zeggen tegen tracking is niet alleen tijdrovend (je moet je naam, adres en creditcardgegevens invoeren), maar gebruikers moeten ook diep in de buidel tasten: terwijl de mediabedrijven slechts een paar cent per gebruiker krijgen voor het doorgeven van gegevens, vragen SPIEGEL en FAZ momenteel € 59,88 per jaar voor een trackingvrij abonnement. Die ZEIT rekent € 62,40 en derStandard.at zelfs € 84 per jaar voor zijn "PUR-abonnement" zonder enige vorm van reclame. Zodra deze cijfers worden vergeleken met de totale inkomsten van mediabedrijven, wordt de omvang van de woekerwinsten duidelijk: Als alle lezers van spiegel.de een "PUR-abonnement" zouden nemen, zou het bedrijf een omzet van ongeveer € 1,2 miljard genereren. Op dit moment bedragen hun digitale inkomsten ongeveer 76,9 miljoen euro. Met andere woorden, de kosten voor deze abonnementen gaan veel verder dan het compenseren van gederfde advertentie-inkomsten wanneer gebruikers niet akkoord gaan met tracking.
Alan Dahi, advocaat gegevensbescherming bij noyb.eu:"Mensen zouden soms tien, twintig of honderd keer zoveel moeten betalen om te voorkomen dat hun gegevens worden gedeeld. Je krijgt de indruk dat het hier niet gaat om een eerlijk alternatief voor toestemming, maar om het verkopen van dure abonnementen."
De verspreiding van deze "oplossing" kan ook gebaseerd zijn op een uitspraak uit 2019 van de Oostenrijkse gegevensbeschermingsautoriteit, die oordeelde dat er geen sprake is van een schending van de GDPR bij een "pay or okay"-systeem. Deze zaak was echter aangespannen door een leken-procespartij en had te lijden onder grotendeels onjuiste feitelijke informatie voor de autoriteit. noyb is vastbesloten om deze uitspraak terug te draaien.
Privacy een kwestie van inkomen? De meeste gebruikers bezoeken tientallen nieuwssites per maand. Als zij niet willen dat hun gegevens door de websites worden gedeeld, wordt het al snel een kostbare aangelegenheid. Juridisch gezien is er ook geen speciale status voor particuliere kwaliteitsmedia - elke website, ongeacht of hij recepten of wereldnieuws aanbiedt, zou gebruikers met een "pay or okay"-aanpak tot toestemming kunnen dwingen en zo de GDPR kunnen omzeilen.
Alan Dahi, advocaat gegevensbescherming bij noyb.eu:"De meeste mensen bezoeken veel verschillende websites per maand. Als elke site 5 euro kost, moet je al snel een topverdiener zijn om je gegevensbescherming te kunnen veroorloven. Dit heeft niets meer te maken met vrij gegeven toestemming."
Privacy-compliant adverteren als oplossing. Kranten en tijdschriften zoeken naar wegen om te overleven in een digitale wereld waar "online" vaak gelijk staat aan "gratis". noyb is zich bewust van dit probleem en uit ons dagelijks contact met journalisten blijkt hoe de situatie steeds precairder wordt voor kwaliteitsmedia. Bekrompen winsten ten koste van het fundamentele recht van hun lezers op gegevensbescherming zullen echter niet de oplossing zijn voor alle financieringsproblemen.
Alan Dahi, advocaat gegevensbescherming bij noyb.eu:"We hebben behoefte aan goed gefinancierde media. Het is echter een misvatting te denken dat het overdragen van gebruikersgegevens aan Google en anderen dit structurele probleem zal oplossen. Innovatieve advertentiesystemen die mediabedrijven zelf exploiteren en waarbij zowel de gegevens als de winst bij de kwaliteitsmedia blijven, zijn niet alleen wettelijk vereist, maar waarschijnlijk ook een kwestie van economisch overleven. Momenteel zijn de voormalige vlaggenschepen van de vrije pers niet meer dan reclamezuilen en dataverzamelaars voor Google, Facebook en andere techgiganten geworden. We moeten terug naar een systeem waar de lezer de reclame volgt in plaats van waar de reclame de lezer volgt."
