noyb dient klacht in tegen EU-Commissie over gerichte advertentiecampagne voor chatcontrole
Vandaag heeft noyb een klacht ingediend tegen het directoraat-generaal Migratie en Binnenlandse Zaken van de Europese Commissie. In september 2023 gebruikte de Commissie onwettige micro-targeting op Twitter (X) om haar zwaar bekritiseerde chatregeling te promoten. Het lijkt erop dat de Commissie wanhopig op zoek was naar publieke steun, die gebruikt kon worden om nationale regeringen onder druk te zetten om het controversiële wetsvoorstel te accepteren. Deze zet ondermijnde zowel de gevestigde democratische procedures tussen EU-instellingen als de EU GDPR.
Massaal verzet en gebrek aan steun. De voorgestelde EU-verordening over chatcontrole is misschien wel een van de meest controversiële EU-verordeningen in lange tijd. De vrees is dat de wet alle versleutelde online communicatie zou kunnen ondermijnen - en de deur zou kunnen openen voor massasurveillance. De wet heeft massale reacties uit de industrie, het maatschappelijk middenveld, de academische wereld, de lidstaten en de juridische diensten van de Europese instellingen gekregen. Ondanks de zware kritiek gaan de onderhandelingen in Brussel door, waarbij de EU-Commissie aandringt op een tijdige goedkeuring.
Micro-targeting op basis van gevoelige gegevens. Onderdeel van deze schijnbaar agressieve poging om de chatcontrole te promoten was een gerichte reclamecampagne op X (voorheen Twitter) om de publieke opinie te veranderen. Hoewel online adverteren op zich niet illegaal is, richtte de EU-Commissie zich op gebruikers op basis van hun politieke opvattingen en religieuze overtuigingen. De advertenties werden alleen getoond aan mensen die niet geïnteresseerd waren in trefwoorden als #Qatargate, brexit, Marine Le Pen, Alternative für Deutschland, Vox, christen, christenfobie of Giorgia Meloni. De EU-Commissie uitte eerder haar bezorgdheid over het gebruik van persoonlijke gegevens voor micro-targeting en beschreef de praktijk als "een ernstige bedreiging voor een eerlijk, democratisch verkiezingsproces".
Misleidende opiniepeilingen. De Nederlandse klager werd geconfronteerd met een X-post waarin werd beweerd dat 95 procent van de Nederlanders zou hebben gezegd dat het opsporen van kindermisbruik online belangrijker of even belangrijk is als hun recht op online privacy. Volgens mediaberichten zijn deze statistieken misleidend. Ze zijn uitsluitend gebaseerd op opiniepeilingen die zijn uitgevoerd door de EU-Commissie, die de negatieve effecten van een chatcontrolemechanisme niet aan de deelnemers heeft gemeld.
Een klacht tegen de EU-Commissie. De reclamecampagne van de Commissie, die zelfs op X als misleidend werd aangemerkt, was ook in strijd met de Europese wetgeving inzake gegevensbescherming. Hoewel de politieke meningen en religieuze overtuigingen van mensen specifiek worden beschermd door de GDPR van de EU, werden juist deze gegevenscategorieën gebruikt voor de advertentiecampagne. noyb heeft nu een klacht ingediend tegen de EU-Commissie bij de Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming (EDPS) en bekijkt momenteel of er een klacht moet worden ingediend tegen X voor het mogelijk maken van illegaal gebruik van gevoelige gegevens voor politieke micro-targeting.
Felix Mikolasch, advocaat gegevensbescherming bij noyb: "De EU Commissie heeft geen wettelijke basis om gevoelige gegevens te verwerken voor gerichte reclame op X. Niemand staat boven de wet, en de EU Commissie is geen uitzondering."
Zelfs X verbiedt dergelijk gebruik van persoonsgegevens. Het sociale mediaplatform X stelt in zijn reclamerichtlijnen dat politieke voorkeur en religieuze overtuigingen niet mogen worden gebruikt voor advertentietargeting. De campagne van de EU-Commissie werd desondanks getoond aan ten minste enkele honderdduizenden Nederlandse X-gebruikers. Het bericht in kwestie is hier nog steeds beschikbaar.
Maartje de Graaf, advocaat gegevensbescherming bij noyb: "Het is verbijsterend dat de EU-Commissie zich niet houdt aan de wet die zij een paar jaar geleden heeft helpen institutionaliseren. Bovendien beweert X het gebruik van gevoelige gegevens voor advertentietargeting te verbieden, maar doet niets om dit verbod daadwerkelijk te handhaven."
Een bedreiging voor de democratie. Het lijkt erop dat de EU-Commissie heeft geprobeerd de publieke opinie in landen als Nederland te beïnvloeden om de positie van de nationale regering in de EU-Raad te ondermijnen. Dergelijk gedrag - vooral in combinatie met illegale micro-targeting - vormt een ernstige bedreiging voor het wetgevingsproces van de EU en is volledig in tegenspraak met het voornemen van de Commissie om politieke reclame transparanter te maken. noyb verzoekt de EDPS om deze zaak volledig te onderzoeken in overeenstemming met de GDPR van de EU. Gezien de ernst van de schendingen en het grote aantal betrokken personen, stelt noyb ook voor dat de EDPS een boete oplegt.
